Dbając o swoje zdrowie i dobrą kondycję całego organizmu, należy przestrzegać zaleceń specjalistów. Piramida żywieniowa jest kompendium wiedzy na temat zdrowego stylu życia, którego każdy powinien przestrzegać. Została opracowana przez Instytut Żywności i Żywienia w Warszawie, a jej ostatnią wersję opublikowano w 2016 roku. Sprawdź jej najważniejsze założenia.
Piramida żywieniowa – podstawowe zasady
Przede wszystkim, trzeba zaznaczyć że piramida żywieniowa wygląda nieco inaczej w przypadku różnych grup wiekowych. Odmienne zalecenia występują choćby w żywieniu dzieci i młodzieży, zauważono też specyficzne potrzeby osób starszych, które także posiadają dostosowaną do siebie piramidę. Graficzna ilustracja piramidy jest przystępnym sposobem na przekazanie najważniejszych zasad zdrowego stylu życia. Określone w niej informacji i wartości, poza klasyfikacją produktów spożywczych, zawiera także inne cenne wskazówki, jak choćby:
– staraj się spożywać pięć różnorodnych posiłków dziennie
– jak najczęściej pij wodę – co najmniej 2 litry dziennie
– dbaj o odpowiednią ilość snu oraz regenerację organizmu
– kontroluj wagę ciała, regularnie stawaj na wadze.
Piramida żywieniowa wielokrotnie ewoluowała, tak samo jak wciąż zmieniają się zalecenia dietetyczne. Przedstawiamy jaki kształt posiada obecnie, w odniesieniu do osób dorosłych.
Piętra piramidy żywieniowej i ich znaczenie
Odczytywanie piramidy żywieniowej jest stosunkowo proste. Na jej kolejnych piętrach są zilustrowane grupy produktów żywnościowych. Im wyżej – tym niższe jest ich znaczenie w codziennej diecie i tym proporcjonalnie mniej należy ich spożywać w porównaniu do tych artykułów, które znajdują się bliżej podstawy piramidy. Zgodnie z obecnymi zaleceniami, podstawę piramidy stanowi aktywność fizyczna. Jej odpowiednia ilość jest zatem najważniejsza dla zachowania dobrego zdrowia. Według IŻŻ w Warszawie zalecenie to dotyczy jak największej ilości ruchu fizycznego w każdej sytuacji, nie tylko w formie ćwiczeń sportowych. Proponuje więc, żeby zamiast wjeżdżać windą – chodzić po schodach, spacerować i wybierać rower zamiast samochodu. Ponadto aktywność fizyczna powinna zajmować co najmniej pół godziny dziennie. Znaczenie ruchu zostało podkreślone w ostatniej aktualizacji piramidy i jest odpowiedzią na ciągłe zwiększanie ilości osób otyłych w społeczeństwie, jak też wzrost występowania chorób cywilizacyjnych. Twórcy piramidy żywieniowej uważają, że właśnie sport może uchronić nas przed dalszym pogłębianiem tej tendencji.
Podstawa diety – owoce i warzywa
W przypadku artykułów spożywczych, nie jest raczej niespodzianką, że podstawą naszej diety powinny być owoce i warzywa. Piramida żywieniowa określa jasno ich proporcje w codziennym odżywianiu – mają one stanowić aż połowę tego, co jemy. Dodatkowo ważną informacją jest to, że znacznie ważniejsze są warzywa, a ich proporcje w stosunku do owoców muszą przekraczać 3/4. Kolejne piętra piramidy wyglądają następująco:
– produkty zbożowe – oczywiście zalecane są te pełnoziarniste w postaci razowego pieczywa, kasz, makaronów i ryżu
– nabiał – nie tylko mleko, lecz również jogurty, kefiry i twarożki
– mięso – znajduje się na przedostatnim szczeblu piramidy, jego ilość należy więc raczej ograniczać
– tłuszcze – powinno się je spożywać w ograniczonej ilości, jak też najlepiej zrezygnować z tłuszczu pochodzenia zwierzęcego na rzecz roślinnego (jak np. oliwa z oliwek).
Piramida żywieniowa dość jasno mówi też o tym jakiego rodzaju produkty w obrębie danych pięter należy spożywać. I tak w przypadku mięsa, zaleca się żeby jak najmniejszy udział w diecie stanowiło czerwone mięso. Lepszym wyborem jest chudy drób i oczywiście ryby. Wykorzystanie piramidy w praktyce nie jest trudne, należy tylko pamiętać o tych kwestiach w trakcie komponowania posiłków. Dobrze jest dzielić sobie talerz na kilka części i układać na nie kolejne grupy produktów zgodnie z proporcjami podanymi w piramidzie, pilnując żeby połowę objętości posiłku stanowiły warzywa.
Produkty, których należy unikać
Poza artykułami spożywczymi, które powinny znaleźć się w naszej diecie, piramida żywieniowa określa również, jakich produktów trzeba unikać. Nie ma tu niespodzianek. Według jej twórców należy najlepiej całkowicie odstawić słodycze, żywność przetworzoną, słone przekąski i fast-foody. Proponuje się przy tym żeby słodycze zastąpić owocami i orzechami, a ograniczając sól postawić na przyprawianie potraw ziołami. Co z alkoholem? Niestety, jego amatorzy powinni ograniczyć ilość wypijanych trunków wysokoprocentowych. Stanowisko piramidy żywieniowej jest jasne – unikajmy alkoholu, pijmy wodę. Czy warto przestrzegać reguł przedstawionych w piramidzie? Oczywiście. Dbając o swoje zdrowie nie warto stawiać na półśrodki, jeśli chcesz cieszyć się dobrą kondycją przez długie lata, niezbędna jest odpowiednia dieta i aktywność fizyczna. Nie ma innej drogi, a w kwestiach żywieniowych lepiej jest zaufać specjalistom, którzy swoje opinie formułują na podstawie badań. Piramida żywieniowa jest prosta do zapamiętania, a jej graficzną ilustrację warto powiesić w dobrze widocznym miejscu w kuchni. Dzięki temu łatwiejsze będzie przestrzeganie jej zasad podczas przygotowywania posiłków.