Czkawka u noworodka jest powszechna, aby zrozumieć, dlaczego występuje u dziecka i czy warto martwić się o jego zdrowie, warto wiedzieć, czym jest czkawka. Pomiędzy klatką piersiową człowieka a jamą brzuszną znajduje się specjalny mięsień oddechowy tzn. przepona. Kiedy wdychamy, unosi się płynnie, gdy robimy wydech, opada. Czkawka to nagłe skurcze mięśnia przepony, gdy jest podrażniona, dzieje się to odruchowo. W młodym wieku przepona jest bardzo wrażliwa na różne bodźce, ponieważ układ nerwowy dziecka nie jest jeszcze dojrzały. Dlatego u noworodków czkawka jest dość powszechna, jest to całkowicie normalny proces dla noworodka, który może czkać kilka razy dziennie przez 10 do 30 minut. Nie ma w tym nic złego. Układ nerwowy, oddechowy i pokarmowy dziecka dopiero się rozwija, a wraz z postępem ich pracy wiele czynników może wywołać czkawkę. Z czasem to oczywiście znika.
Czkawka u noworodka – przyczyny
Najczęściej czkawka u noworodków występuje po karmieniu. Żołądek znajduje się bezpośrednio pod przeponą, a jeśli się rozciąga, może wystąpić podrażnienie przepony. Wynika to głównie z przejadania się lub połykania dużych ilości powietrza podczas ssania piersi lub butelki. Przepona bierze udział w oddychaniu: napina się, pozwalając powietrzu dostać się do płuc, a następnie rozluźnia się, wypierając je. Kiedy coś podrażnia przeponę, impuls dociera do mózgu, a następnie powraca, powodując gwałtowny skurcz mięśnia. Płuca nagle wciągają powietrze, które przebija się przez zapadnięte struny głosowe, następuje głęboki oddech z dźwiękiem czkawki.
Jeśli porówna się karmienie piersią i sztuczne, to u dzieci karmionych sztucznie czkawkę obserwuje się częściej właśnie z powodu połykania dużej ilości powietrza podczas karmienia. Żołądek jest bardzo przepełniony. Ale podobne problemy mogą wystąpić u dzieci z wirusowym zapaleniem wątroby typu B, jeśli noworodek nie jest prawidłowo przykładany do piersi. Dlatego matki proszone są o zwrócenie uwagi na to, czy dziecko często czka po karmieniu piersią, może to świadczyć o niewłaściwym przykładaniu dziecka do piersi.
Ponadto czkawka u noworodka może wystąpić z powodu wzdęć, ze schorzeniem przewodu pokarmowego lub układu nerwowego. Również silne emocje, takie jak strach czy radość, a także nagłe zmiany temperatury mogą powodować czkawkę u noworodka. Pragnienie, przegrzanie, suche powietrze może przyczynić się do wystąpienia czkawki. Błona śluzowa jamy ustnej i gardła wysycha, w drogach oddechowych zaczyna się podrażnienie, które rozprzestrzenia się na nerwy przeponowe. Obce zapachy, intensywne aromaty, kurz, dym tytoniowy to kolejny czynnik. Niemowlęta mają wrażliwy układ oddechowy, każdy czynnik drażniący w powietrzu może wywołać kaszel, który z kolei podrażni przeponę. Hipotermia występuje, gdy dziecku jest zimno, napina wtedy mięśnie, w tym mięśnie brzucha. Z tego powodu żołądek zaczyna naciskać na przeponę i pojawia się czkawka.
Jak poradzić sobie z czkawką u noworodków?
Nie należy przekarmiać dziecka. Należy pamiętać, że mleko matki jest trawione w ciągu 2,5-3 godzin, mieszanina to 3-4 godziny. Unikać sytuacji, w których dziecko połyka powietrze z jedzeniem, dlatego podczas karmienia piersią trzeba upewnić się, że dziecko zakrywa ustami całą otoczkę brodawki. Odciągnąć trochę mleka przed karmieniem, jeśli dziecko ciągle krztusi się strumieniem mleka. Co zrobić po karmieniu? Należy wziąć dziecko na ręce i trzymać je w pozycji pionowej, przez co najmniej 15 minut, aby nadmiar powietrza został usunięty.
Jeśli wystąpi problem z przejadaniem się, po karmieniu należy również przytrzymać dziecko w takiej pozycji, aby pokarm przemieszczał się szybciej. Wzdęcia są również bardzo częstym problemem u noworodków i mogą powodować czkawkę, ponieważ nadmiernie napełnione jelita uciskając przeponę. Potrzebny będzie masaż brzucha, ciepło na brzuchu, produkty przeciw wzdęciom np. na bazie symetykonu. Jeśli nie można znaleźć przyczyny czkawek, matka powinna podać dziecku pierś lub trochę wody, jeśli dziecko jest karmione butelką.
Zapobieganie czkawkom u noworodków
Jak już wiadomo, głównymi przyczynami czkawki u noworodków po karmieniu jest przejadanie się i połykanie dużych ilości powietrza. Dlatego ważne jest, aby nie dopuścić do przejadania się. Jeśli dziecko jest karmione piersią, to jest to karmienie na żądanie, ale trzeba zrozumieć, że nie zawsze jest to chęć jedzenia. Jeśli dziecko jest karmione sztucznie, należy ściśle przestrzegać spożycia pokarmu. Upewnić się, że noworodka prawidłowo przystawia się do piersi. Pamiętać, aby po karmieniu trzymać dziecko w pozycji pionowej do czasu odbicia.
Aby zapobiec zwiększonemu tworzeniu się gazów i złagodzeniu wydzielania gazu u dziecka, należy częściej kłaść je na brzuchu, masować brzuszek. Starać się unikać niepotrzebnego stresu i niepokoju. Podczas karmienia butelką należy trzymać butelkę pod kątem, tak, aby smoczek był pełny. Najlepiej użyć butelki z małym otworem. Prosty test pomoże dokonać właściwego wyboru: napełnić butelkę płynem i odwrócić do góry dnem, zawartość powinna powoli kapać. Natychmiast po jedzeniu trzymać dziecko w pozycji pionowej przez 5–10 minut, pomoże to w odbiciu i pozbyciu się nadmiaru powietrza.
Obserwowanie mikroklimatu to ważne zadanie dla rodziców. W pokoju noworodka zwykle zaleca się przestrzeganie temperatury w granicach 22 stopni. I nie można zapominać o nawilżeniu powietrza do optymalnego poziomu 50-70%. Jeśli nie ma nawilżacza, można umieścić pojemnik z wodą w pobliżu grzejnika, zawiesić mokry ręcznik, spryskać wodą z butelki z rozpylaczem i częściej sprzątać na mokro.
Czego nie wolno robić z czkawką u noworodków?
Aby zwalczyć czkawkę, ludzie wymyślili wiele sposobów, począwszy od wstrzymywania oddechu, strachu, a skończywszy na staniu na głowie.To prawda, że ich skuteczność jest wysoce wątpliwa. Zdarza się, że niektórzy rodzice próbują radzić sobie z czkawką u noworodków podobnymi metodami, co jest absolutnie niewskazane. Aby czkawka minęła, należy rozluźnić przeponę.Trzeba pamiętać, że strach może wywołać napięcie. Dlatego jest błędne przekonanie, że strach pomaga radzić sobie z czkawką. Niektórzy uważają, że wstrzymanie oddechu może również wpływać na rozluźnienie przepony.To także błędne przekonanie. Przy braku powietrza dochodzi do odruchowego skurczu przepony.
Czkawka u noworodka – kiedy iść do lekarza?
Z reguły czkawka u noworodków nie stanowi żadnego zagrożenia, a rodzice nie mają się, czym martwić. Ale zbyt długie napady czkawek, którym towarzyszy ból brzucha dziecka, mogą stać się powodem pójścia do lekarza (dziecko może skręcać nogi podczas czkawek, dużo płakać).
